Check list Ngày 1: Business Analyst là ai? Có gì thú vị?

16 Th05, 2025
87 lượt xem
💼 IT Business Analyst

📅 Check list Ngày 1: Business Analyst là ai? Có gì thú vị?

Business Analyst là ai?

Business Analyst (BA) – hay còn gọi là chuyên viên phân tích nghiệp vụ – là người đứng giữa khách hàng và đội kỹ thuật trong các dự án phần mềm. Họ đảm bảo rằng nhu cầu của người dùng được hiểu đúng và chuyển hóa thành các yêu cầu kỹ thuật cụ thể để đội phát triển có thể thực hiện.

BA không viết code, cũng không test phần mềm, nhưng lại là người góp phần quyết định sự thành công của dự án vì họ hiểu rõ:

  • Khách hàng cần gì

  • Doanh nghiệp đang gặp vấn đề gì

  • Đội kỹ thuật cần thông tin gì để xây dựng giải pháp hiệu quả

Vai trò chính của một BA:

1. Thu thập và phân tích yêu cầu (Requirement Gathering & Analysis)

Đây là nhiệm vụ quan trọng nhất của BA. Họ phải:

  • Phỏng vấn khách hàng hoặc các bên liên quan (stakeholders) để xác định nhu cầu và mục tiêu thực sự.

  • Tổ chức workshop, brainstorm, hoặc khảo sát để thu thập yêu cầu người dùng.

  • Đặt câu hỏi để làm rõ, bóc tách vấn đề gốc rễ thay vì chỉ lắng nghe "những gì khách hàng nói".

  • Phân loại yêu cầu: chức năng (functional), phi chức năng (non-functional), kỹ thuật, nghiệp vụ.

👉 Ví dụ: Khi khách hàng yêu cầu “Muốn có báo cáo doanh thu hàng tháng”, BA cần hỏi: "Ai xem báo cáo này?", "Có cần so sánh theo khu vực không?", "Dữ liệu có cần bảo mật không?"…

2. Viết tài liệu và biểu diễn yêu cầu

BA chịu trách nhiệm chuyển các yêu cầu đã thu thập thành tài liệu hoặc mô hình dễ hiểu để truyền đạt lại cho team kỹ thuật và kiểm thử.

Các tài liệu phổ biến bao gồm:

  • BRD (Business Requirement Document)

  • SRS (Software Requirement Specification)

  • Use Case / User Story

  • Wireframe, Prototype

  • Flowchart, Diagram (BPMN, UML)

👉 Những tài liệu này giúp đội phát triển hiểu được: "Chúng ta phải làm cái gì?", "Làm như thế nào?", "Cho ai dùng?", "Làm đến mức độ chi tiết nào?"

3. Quản lý yêu cầu (Requirement Management)

Yêu cầu trong dự án có thể thay đổi liên tục. BA phải là người:

  • Theo dõi sự thay đổi yêu cầu, đảm bảo chúng được cập nhật đúng tài liệu.

  • Ưu tiên yêu cầu nào cần làm trước (đặc biệt trong Agile).

  • Kiểm tra tính khả thi và tác động của từng yêu cầu.

👉 BA không chỉ ghi chép yêu cầu, mà còn bảo vệ chất lượng yêu cầu trong suốt vòng đời dự án.

4. Giao tiếp và điều phối

Một BA giỏi là người giao tiếp hiệu quả với tất cả các bên:

  • Khách hàng (để hiểu nhu cầu)

  • Dev (để giải thích tính năng)

  • Tester (để phối hợp kiểm thử)

  • PM (để cập nhật tiến độ)

  • PO/SM (trong team Agile)

👉 Họ là người nói được “hai ngôn ngữ” – ngôn ngữ kỹ thuật và ngôn ngữ kinh doanh, giúp kết nối các bên để đạt mục tiêu chung.

5. Hỗ trợ kiểm thử và nghiệm thu (UAT – User Acceptance Testing)

Khi phần mềm được phát triển xong:

  • BA sẽ kiểm tra xem hệ thống có đáp ứng đúng yêu cầu ban đầu không.

  • Hướng dẫn khách hàng kiểm thử (UAT).

  • Ghi nhận lỗi, phản hồi, đề xuất cải tiến.

👉 BA đảm bảo rằng sản phẩm cuối cùng giải quyết đúng vấn đề ban đầu, không bị lệch hướng.

6. Tư vấn giải pháp

Một BA giỏi không chỉ là người “đi ghi yêu cầu”, mà còn là người:

  • Đề xuất giải pháp phù hợp với nguồn lực hiện tại.

  • Tư vấn công nghệ, UX cơ bản, mô hình dữ liệu, logic nghiệp vụ.

Business Analyst có gì thú vị?

🔹 Không cần biết code vẫn làm việc trong ngành IT
Bạn không cần là dân kỹ thuật để trở thành BA. Kiến thức nghiệp vụ, kỹ năng giao tiếp và tư duy logic quan trọng hơn.

🔹 Làm việc với nhiều phòng ban, mở rộng network
Bạn sẽ được tiếp xúc từ marketing, sales đến khách hàng thực tế – rất nhiều cơ hội học hỏi và phát triển.

🔹 Đóng vai trò trung tâm trong dự án
BA thường là người có tiếng nói trong việc xác định hướng đi cho sản phẩm – cực kỳ quan trọng!

🔹 Thu nhập tốt và có thể làm việc toàn cầu
Với kỹ năng phù hợp, bạn có thể làm BA trong cả các công ty nước ngoài hoặc làm remote.

Bạn có phù hợp với nghề BA không?

Hãy tự hỏi bạn có những yếu tố sau không:

  • Thích lắng nghe và đặt câu hỏi

  • Tư duy phân tích và logic tốt

  • Giao tiếp rõ ràng, biết cách truyền đạt ý tưởng

  • Quan tâm đến giải pháp hơn là chỉ mô tả vấn đề

  • Yêu thích việc tạo ra những sản phẩm hữu ích cho người dùng

Nếu có, bạn rất tiềm năng để trở thành một BA giỏi đấy!

Bắt đầu từ đâu?

Ở những ngày tiếp theo của series “Checklist 30 ngày tự học BA”, bạn sẽ được hướng dẫn:

  • Học mô hình phát triển phần mềm

  • Vị trí của BA trong quy trình

  • Kỹ năng cần thiết

  • Công cụ và tài liệu thường dùng

  • Cách viết tài liệu BA chuẩn

Và nhiều hơn nữa. Hãy cùng mình đi hết 30 ngày để hiểu – học – và làm được nhé!

📘 Bài tập gợi ý cho ngày 1

  1. Ghi ra 3 lý do bạn muốn theo nghề BA.

  2. Đọc 1 JD (job description) tuyển BA, phân tích xem nhà tuyển dụng cần kỹ năng gì.

  3. Viết một đoạn văn ngắn mô tả lại vai trò của BA trong 1 dự án phần mềm mà bạn tưởng tượng ra.

🪄 Kết thúc ngày 1: Bạn nên nắm được

✅ BA là người làm gì, không làm gì
✅ Những kỹ năng cần học để làm BA
✅ Hướng đi phù hợp nếu muốn chuyển ngành

 

Hashtag:
#businessanalyst, #tuhocba, #checklist30ngay, #phanTichNghiepVu, #ngheBA, #hocBA, #itBA, #vieclamIT, #careerpathBA, #congvieccongnghe, #kyNangBA, #vieclamphattrienphanmem, #devkhongcode, #lamITkhongcode, #baentrylevel

Bình luận 0

Tham gia cuộc thảo luận

Đăng nhập để chia sẻ ý kiến của bạn với mọi người